مجلس به کلیات طرح انتقال پایتخت رای داد

علی رغم مخالفت دولت با طرح انتقال پایتخت سیاسی و اداری و غیر قابل تصویب بودن آن از نظر رئیس مجلس به دلیل هزینه بر بودن و مغایرت آن با قانون اساسی ، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به کلیات این طرح رأی مثبت دادند.
در جلسه روز سه شنبه مجلس شورای اسلامی نمایندگان طرح ساماندهی و انتقال پایتخت سیاسی و اداری را بررسی کردند که کلیات این طرح با ۱۱۰ رأی موافق، ۶۷ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع از ۲۱۴ نماینده حاضر در صحن علنی به تصویب رسید. ۲۷ نماینده حاضر در مجلس نیز در این رای گیری شرکت نکردند.
تصویب کلیات این طرح از سوی نمایندگان در حالی انجام شد که دولت با این طرح مخالف بود.
بنا بر این گزارش هدف اصلی از ارائه طرح، «تشکیل شورای عالی انتقال پایتخت» بررسی، جمع‌بندی مطالعات انجام شده درخصوص تراکم‌زدایی از شهر تهران و انتقال پایتخت سیاسی و اداری و… و تهیه برنامه‌های اجرایی لازم، بررسی و جانمایی مکان مناسب برای انتقال پایتخت سیاسی و اداری، ساماندهی پایتخت جدید در افق‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت عنوان شده است.
در همین حال طراحان طرح ایجاد پایتخت سیاسی و اداری را به‌عنوان یکی از راهبردهای اصلی برون‌رفت شهر تهران از وضع موجود قلمداد کرده‌اند.
طرح ساماندهی و انتقال پایتخت سیاسی و اداری دارای ۵ ماده است که عبارتند از:
ماده ۱- به منظور بررسی و جمع بندی مطالعات انجام شده در خصوص تراکم زدایی و ساماندهی شهر تهران و انتقال پایتخت سیاسی و اداری کشور و انجام پژوهش های ضروری به منظور تکمیل آنها با هدف امکان سنجی و ارایه راهکارهای برون رفت از وضع موجود، تبیین و ارزیابی، پیش بینی و تعیین پیش نیازها، الزامات و تمهیدات اجرایی، راهبردهای پیشنهادی برای ساماندهی پایتخت و تهیه برنامه های اجرایی لازم، بررسی و جانمایی مکان مناسب برای انتقال پایتخت سیاسی و اداری و ساماندهی پایتخت جدید در افق های زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت شورای ساماندهی پایتخت با استفاده از ظرفیت ها و امکانات موجود در قوه مجریه تشکیل می گردد.
ماده ۲- دولت اعتبارات مورد نیاز را در لایحه بودجه سالانه کل کشور پیش بینی و منظور می کند.
ماده ۳- اعضای شورا عبارتند از:
رئیس جمهور یا معاون اول رئیس جمهور به عنوان رئیس شورا
وزیر کشور که دبیری شورا را بر عهده دارد
دو نفر از اعضای کمیسیون های شوراها و امور داخلی کشور و برنامه و بودجه و محاسبات با انتخاب مجلس شورای اسلامی
وزیر راه و شهرسازی
وزیر نیرو
وزیر جهاد کشاورزی
وزیر امور اقتصاد و دارایی
وزیر نفت
معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
شهردار تهران
نماینده ستاد کل نیروهای مسلح
رئیس سازمان پدافند غیرعامل
ماده ۴- شورا موظف است حداکثر ظرف دو سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون طرح جامع ساماندهی و انتخاب مکان مناسب برای انتقال پایتخت سیاسی و اداری را تهیه و برای انجام سایر اقدامات قانونی به دولت ارایه نماید.
ماده ۵- دولت موظف است آیین نامه اجرایی این قانون را ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن تهیه کند و به تصویب هیات وزیران برساند.
جواد جهانگیرزاده نماینده مردم ارومیه در ابتدای بررسی طرح انتقال پایتخت سیاسی- اداری در تذکر قانون اساسی گفت: بر اساس اصل ۷۵ قانون اساسی طرح های قانونی، پیشنهادات و اصلاحات نمایندگان در خصوص لوایح قانونی که به تقلیل درآمدهای عمومی و افزایش هزینه های عمومی می انجامد، در صورتی قابل طرح در مجلس است که در آن طریق جبران این هزینه ها و یا تامین هزینه های جدید معلوم شده باشد.
وی افزود: در ماده ۲ این طرح آمده است که دولت اعتبارات مورد نیاز را در لایحه بودجه سالانه کل کشور پیش بینی و منظور کند، اما در این خصوص اگر ما بخواهیم این موضوع را به گردن دولت بیاندازیم در حقیقت راحت ترین راه را انتخاب کرده ایم، حتی اگر برای طرح های مطالعاتی هزینه های لازم پیش بینی شود، باید دید این هزینه ها از کجا تامین می شود، این هزینه ها باعث افزایش هزینه‌های دولت خواهد شد که تاکنون پیش بینی نشده است.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه به نظرم این طرح مغایر اصل ۷۵ قانون اساسی است، گفت: در این طرح هزینه های گزاف انتقال پایتخت دیده نشده است.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این تذکر جهانگیرزاده گفت: این اخطار وارد است چون انتقال پایتخت بار مالی دارد و این بار مالی هم بسیار سنگین است.
وی با اشاره به اینکه در این طرح عنوان شده که دولت انتظلارات مورد نیاز در لایحه بودجه کل کشور پیش بینی و منظور کند، ادامه داد: در این طرح منابع تامین هزینه انتقال پایتخت دیده نشده از این رو این مساله برای شورای نگهبان قابل قبول نیست.
پس از اظهارات لاریجانی فرصت به نمایندگان مخالف و موافق طرح داده شد تا درباره آن اظهار نظر کنند .
کمال علیپور نماینده مردم قائمشهر، سوادکوه و جویبار در مخالفت با این طرح گفت: هر زمان بحث آلودگی هوا مطرح می شود مساله انتقال پایتخت را نیز طرح می کنیم اما درباره معضل آلودگی هوا هم باید گفت انتقال پایتخت نمی تواند مشکل را حل کند.
وی افزود: باید دولت در این باره لایحه داده تا هزینه های آن مشخص شود، بار مالی بسیار زیاد این طرح آن را مخالف اصل ۷۵ قانون اساسی می کند.
علیپور ادامه داد: اگر منظور از انتقال پایتخت حل معضلات فعلی است باید دید آیا در کشورهایی مانند ترکیه انتقال پایتخت توانسته مشکلات آلودگی و ترافیک را حل کند یا نه؟!
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: تجربه شهرهای دیگر در کشورهای مختلف نشان می دهد که مشکلات این چنینی که به خاطر آن پایتخت را از یک شهر به شهر دیگری منتقل کرده اند کماکان پابرجاست.
در ادامه علیرضا خسروی نماینده مردم سمنان در موافقت با این طرح گفت: باید فکری برای انتقال پایتخت کنیم، ۵۰ کشور از جمله کره جنوبی، پاکستان و ترکیه که عمده آنها از نظر اقتصادی مانند کشور ما هستند برای این موضوع فکر کرده و تدبیر داشتند ؛ عمده زمان مردم تهران در طول روز در ترافیک سپری می شود.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته فقط ۲۰ روز در تهران هوای پاک داشتیم گفت: با ساماندهی و تمرکززدایی در تهران ظرف دو سال این طرح به سرانجام می رسد.
خسروی گفت: تهران ۱۱ درصد جمعیت ایران را شامل می شود علاوه بر آن ۲۵ درصد تولید سرمایه کشور در تهران است این یعنی هر روز تهران ثروتمندتر می شود در حالی که بودجه یک شهرستان به بودجه ای که برای پل صدر در نظر گرفته می شود نمی رسد.
وی گفت: آبادانی تهران افتخار همه ما است اما در حاشیه همین شهر ترافیک و آلودگی بسیاری وجود دارد.
نماینده مردم سمنان همچنین در خصوص مسایل امنیتی در تهران گفت: پنهان شدن مسئولان در بین مردم از نظر امنیتی مساله ای است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: سرانه هر فرد در تهران ۵۵ متر بود اما به دلیل ازدحام جمعیت این سرانه سال گذشته به ۳۰ متر و اکنون به ۲۶ متر کاهش یافته است.
موسی غضنفرآباد نماینده مردم بم، ریکان و فهرج در مخالفت با ا ین طرح گفت: این مساله غیرممکن است اما با طرح آن آقایانی که نسبت به حل معضلات تهران مسئولیت دارند دو سال از این مسئولیت غفلت می کنند و با این توجیه که قرار است پایتخت از تهران منتقل شود رسیدگی به معضلات تهران را به حال خود رها می کنند.
وی افزود: ما برای حل مشکلات تهران از مشکلات آن فرار می کنیم در حالی که باید مشکلات تهران را در خود تهران حل کنیم.
در ادامه بررسی این طرح سید حسین نقوی حسینی نماینده مردم پیشوا و ورامین با اشاره به اینکه تهران به مرکز متراکمی از نهادها، ارگان ها و سازمان ها تبدیل شده است، گفت: کلیه نهادها و قوا و سکونت کلیه کارگزاران در تهران است، تمرکز شدید اقتصادی و تجاری نیز در تهران است چرا که کلیه شبکه های بزرگ مالی کشور در این استان متمرکز شده است.
وی با اشاره به اینکه در دولت قبل مصوب شد که هر بنگاه اقتصادی که در استان های دیگر است باید دفتر مرکزی خود را به آن استان ببرد افزود: این مصوبه هرگز عملی نشد و هیچ دفتری از تهران منتقل نشد.

این نماینده مجلس ادامه داد: تا فکری به حال این تمرکز نکنیم مشکل حل نمی شود، تمام ارگان ها و مراکز فرادستی فرهنگی نیز در تهران هستند.
نقوی حسینی خاطرنشان کرد: تمرکز علمی و تعداد بالای دانشگاه ها در تهران است، دانشگاه های بزرگ، کتابخانه ها، مراکز تقویت نخبگان و مراکز پرورشی در تهران متمرکز شده که نتیجه این تمرکز امکانات متمرکز شدن انبوه بالای جمعیت در تهران است
وی گفت: باید نظام مدیریتی تهران بهبود یابد.
در ادامه رسیدگی به طرح انتقال پایتخت سیاسی و اداری جواد جهانگیرزاده در مخالفت با این طرح گفت: کسی تردید ندارد که مشکلات تهران باید سامان پیدا کند اما به نظر می رسد طرح ساماندهی پایتخت اداری و سیاسی کاری نشدنی است، چرا که یک تجمع جمعیتی زیادی در تهران وجود دارد و دلیل آن موضوعات سیاسی و اداری است.
وی با اشاره به تجربه کشورهای دیگر در این خصوص گفت: در قزاقستان و در پاکستان این اتفاق صورت گرفت و در نتیجه آن پایتخت سیاسی و تجاری از هم جدا شد اما نتیجه مثبتی به دنبال نداشت.
نماینده مردم ارومیه ادامه داد: زمانی این طرح در حال پیگیری است که این طرح در آینده به عنوان یک طرح کلان نامیده خواهد شد اما این طرح نیازمند سرمایه و اعتبار کلان است که در شرایط فعلی کشور چنین امکانی وجود ندارد.
حامد قادرمرزی نماینده مردم قروه و دهکلان نیز در موافقت با این طرح گفت: تمرکز سیاسی و اداری در تهران است، حجم عظیم کارکان که روزانه برای این نهادها به تهران مراجعه می کنند به شدت معضلات تهران می افزاید.
وی همچنین معضلات زیست محیطی تهران و روند افزایش تمرکز جمعیتی در تهران را که موجب افزایش مصرف انواع سرمایه ها در تهران می شود را از دیگر معضلات موجود نامید.
مجید انصاری، معاون پارلمانی رئیس جمهور در پایان بیان نظرات موافق و مخالف نمایندگان با بیان اینکه دولت با این طرح مخالف است، گفت: چشم انداز دولت در نقطه ای دیگر باید به طور نسبی مشخص باشد.
وی با اشاره به اینکه گفته می شود کشور ما بر روی کمربند زلزله است، تصریح کرد: هیچ استانی از زلزله مصون نیست، اگر پایتخت سیاسی و اداری از تهران منتقل شود آیا جان میلیون ها انسان تهرانی در حدی نیست که برای آن تصمیم گیری کنیم و باید فقط به فکر مصون ماندن دستگاه های سیاسی و اداری باشیم؟
انصاری با اشاره به معضل آب شرب در بسیاری از استان ها ادامه داد: در پاییز امسال برای تامین آب شرب اصفهان، مشهد، اراک و استان مرکزی مشکل داشتیم؛ در گذشته عنوان می شد که سمنان به پایتخت سیاسی و اداری تبدیل شود، اما همین حالا در این استان دچار مشکل آب شرب هستیم.
معاون پارلمانی رئیس جمهور با اشاره به هزینه های بسیار بالای انتقال زیرساخت ها از تهران به نقاط دیگر کشور گفت: غیرممکن است در افق حتی ۲۰ ساله با منابع مالی که در کشور داریم بتوانیم حداقل‌های مورد نیاز را تامین کنیم؛ در لایحه بودجه همین امسال هم که بسیاری از طرح های عمرانی نیمه تمام مانده بسیاری از کارشناسان عنوان کردند که حتی در طول ۲۰ سال هم امکان تحقق و به بهره برداری رساندن بسیاری از آنها وجود ندارد.
وی گفت: این سوال مطرح است که آیا امکان انتقال همه قوا، دستگاه ها، نهادهای امنیتی، صدا و سیما و نیروهای مسلح که مدنظر نمایندگان است، امری شدنی است؛ فرودگاه، راه آهن، بازار و مرکز اقتصادی بسیاری در تهران ایجاد شده که امکان انتقال آن سخت است.
معاون پارلمانی روحانی با اشاره به پیشنهاد تشکیل شورایی به منظور بررسی طرح ساماندهی و انتقال پایتخت سیاسی و اداری در این طرح بیان کرد: شورایی که در این طرح در نظر گرفته شده، شورایی متشکل از هیات دولت است، اما آیا این شورا می تواند درباره همه موضوعات تصمیم گیری کند.
انصاری خاطر نشان کرد: انتقال پایتخت موضوع مهم و از جنس سیاست های کلی نظام است که بدون نظر مقام معظم رهبری تصمیم گیری درباره آن امکان پذیر نیست.
مجلس شورای اسلامی در پی این اظهارات به کلیات طرح انتقال پایتخت رای مثبت داد.