مک دونالد با طعم باب اسفنجی!؟

همواره این سوال در ذهن متبادر می شود که هدف اصلی سازندگان انیمیشن«باب اسفنجی» چیست؟

حاضرید بچه ها …. هو…. هَه. شاید این دیالوگ برای بیشتر خانواده های ایرانی آشنا به نظر می رسد . بله درست حدس زدید . این عنوان بندی (تیتراژ اول) یکی از خاطره انگیزترین انیمیشن های است که تلویزیون  بارها و بارها و در خلال هفته برای کودکان پخش می کند . باب اسفنجی یکی از بامزه ترین و دوست داشتنی ترین انیمیشنی است که حتی انواع و اقسام محصولات آن نیز در بازار تجاری ایران به  وفور توزیع شده است . عروسک ها ، لوازم ها و نوشت افزارهای منقش به تصویر شخصیت های این انیمیشن تقریبا در تمام خانواده ها به ویژه خانواده هایی که بچه وکودک دارند خود نمایی می کند. نمایش مکرر این انیمیشن ناخودآگاه ما بزرگ ترها را نیز با خود همراه کرده است. تقریبا نگارنده به طور اتفاقی با قسمت هایی از داستان باب اسفنجی آشنا شده و از کم و کیف آن اطلاع پیدا کرده ام. این انیمیشن به قدری در دل کودکان جا باز کرده که به هنگام پخش آن اجازه تغییر شبکه های دیگر تلویزیون از بزرگتر ها را سلب و غیر ممکن می سازد. چه طور ممکن است یک انیمیشن این قدر در بین بچه ها نفوذ پیدا کرده وشخصیت های کارتونی آن در ذهن بچه ها نقش ببندند؟ چه جذابیتی در این انیمیشن خارجی نهفته که کودکان ما به هنگام پخش آن از همه ی فعالیت های روزانه خود دست کشیده و به تماشای آن می نشینند؟

انیمیشن باب اسفنجی به صورت یک مجموعه است که هر بار قسمتی از آن توسط تلویزیون پخش می گردد و فیلم های کامل آن نیز در بازار شبکه نمایش خانگی توزیع و مشتریان خوبی هم دارد. با مشاهده یک قسمت  از فیلم های کامل این مجموعه ، این سوال در ذهن متبادر می شود که هدف اصلی سازندگان این انیمیشن چیست؟  حقیقت لایه های پنهان سرمایه گذاران از ساخت این انیمیشن در چه چیزی مخفی شده است ؟ داستان همیشگی تمامی قسمت ها و فیلم های آن بر محور محصولی بنام همبرگراست. باب اسفنجی درآشپزخانه خرچنگ نوعی همبرگر تهیه می کند که ظاهرا بسیار خوش مزه و مقوی است و مشتریان پر پا قرصی هم دارد. در این میان پلانکتون، موجود مرموزی است که سعی می کند فرمول تهیه همبرگر را از باب اسفنجی بدزدد ولی هر بار ناکام می ماند. پاتریک که کمی هم شیرین عقل است و با رفتارهای خاص اش موجب سرگرمی باب اسفنجی و نیز کودکان می شود دوست صمیمی اوست. نقش دیگر شخصیت های این انیمیشن بر عهده اختاپوس که همکار باب اسفنجی است می باشد . اتفاقات و رویدادهای سرگرم کننده این انیمیشن به همراه دوبله منحصر به فرد آن  دست مایه سرگرمی کودکان شده است. برای نمونه  داستان یکی از فیلم های این انیمیشن بازگو می کنیم :

در یکی از روزها وقتی باب اسفنجی وارد آشپزخانه رستوران خرچنگی می شود فرمول تهیه همبرگر را نمی بیند.  انگار فرمول تهیه این مواد غذایی در نوشته ای که فقط باب اسنجی از آن اطلاع داشته است دزدیده شده است . در این میان متهم اصلی یعنی پلانکتون دستگیر و به شدت شکنجه می گردد تا اعتراف کند فرمول دزدیده شده کجاست. ظاهرا پلانکتون این بار بی گناه است او به وسیله حبابی که درآن باب اسفنجی هم گرفتار شده به سمت روی آب حرکت می کند. (تمام شخصیت های داستان این انیمیشن از موجودات دریایی است) خرچنگ، باب اسفنجی را به خیانت متهم می کند که با هم دستی پلانکتون فرمول را دزدیده اند. همه موجودات دریایی در پی دستگیری آنان بر می آیند. از آن جا که دیگر کسی نیست همبرگر درست کند جنگی عظیم آغاز و بسیاری از خانه ها ویران شده و رنگ سیاه و خاکستری همه ی دنیای زیر آب را فرا می گیرد. از طرفی باب اسفنجی به عنوان قهرمان داستان به همراه دوستانش برای پیداکردن فرمول همبرگر به سطح آب می آیند و در یک شرایط سخت  فرمول را از یک دزد دریایی پس گرفته و دوباره به زیر آب می روند تا دوباره حیات و زندگی را با تهیه همبرگر مخصوص خود باز گرداند. همه چیز با ورود همبرگر با خوشی و خرمی تمام می شود.

به نظر می رسد ساخت این انیمیشن جذاب برای مک دونالد و شرکت های مشابه صرفه اقتصادی بیشتری از انجام تبلیغات گران قیمت داشته است. اکثر پزشکان فست فود ها و غذاهای حاضری را یکی از مهمترین عوامل چاقی کودکان می دانند. آسیب ها و زیان های مصرف این گونه مواد غذایی برای همگان آشکار است و از طرف دیگر تمایل کودکان به استفاده از غذاهای حاضری و فست فودها روز به روز بیشتر می شود. این دوگانگی بین تقاضا و مضرات مصرف چگونه می تواند در کنار هم قرار گیرند؟ این ذائقه چگونه شکل گرفته و تقاضاها چگونه مطرح می شوند؟

 کودکان در خانواده ها نقش تاثیر گذاری دارند و می توانند این تقاضا را به راحتی به خانواده ها تحمیل کنند. به همین سادگی  می توان یک مواد غذایی مضر را در خانواده ها جا انداخت، بنابراین پیش از این که کودکان فست فودها را مزه کرده باشند طعم آن را در این انیمیشن چشیده اند. در این فیلم این طور وانمود می گردد  که اهمیت و ارزش این مواد غذایی به حدی هست که اگر روزی همبرگرها و فست ها از زندگی بشری حذف شود فاجعه ای در حد و اندازه جنگ دوم جهانی رخ خواهد داد. آیا چنین چیزی به واقعیت نزدیک است و انسان ها با از دست دادن غذاهای حاضری دچار بحران عظیم انسانی خواهند شد؟

امروزه در همه ی کشورها، غذاهای حاضری و فست فودها به عنوان غذای ارزان قیمت با کم ترین فرآیند زمانی در تهیه می شود. مصرف بیش از اندازه ی این محصولات غذایی مصیبت های زیانباری را به جامعه بشری تحمیل کرده است. بیماری های متعدد ناشی از مصرف بیش از اندازه فست فودها به مرز هشدار رسیده و سالیانه میلیاردها دلار صرف عوارض ناشی از بروز بیماری های این گونه غذاها می شود ولی مردم هشدارها را جدی نمی گیرند و شرکت های تولید کننده روز به روز شعبات خود را در سطح جهان گسترش می دهند .درست مثل مصرف دخانیات که علی رغم تایید پزشکان و هشدار مضرات استعمال آن شرکت های تولید دخانی برای هر مصرف بیشتر مشتریان  روش های جذاب را پی ریزی می کنند .

اخیرا بعد از توافق هسته ای ایران با کشورهای ۱+۵  ، برخی از افراد به شوخی یا جدی اصطلاحات معنی داری را  مطرح کرده اند با این عنوان به زودی در کشور شاهد افتتاح شعبات مک دونالد خواهیم بود. همان طور که می دانیم این شرکت یکی از بزرگ ترین مروجان توزیع غذاهای حاضری در جهان است و اعتبار و برند جهانی آن با نمایش انیمیشن باب اسفنجی که در جهت تبلیغ همبرگر ساخته شده آمادگی ذهنی مخاطبان و مشتریان را از قبل در کشور فراهم ساخته است. در سال های اخیر توسعه مغازه های فست فود در شهر ها با نام ها و اسامی مختلف و شعبات گسترده دو چندان شده و بازار مصرف این ماده غذایی زیان آور روز به روز بیشتر و بیشتر می شود . با ورود شرکت های معتبر جهانی مثل مک دونالد کم کم آشپزخانه های ایرانی و سفره های ایرانی رنگ خواهد باخت و عطر و بوی غذاهای ایرانی با دست پخت کدبانوی ایرانی به فراموشی سپرده خواهد شد. گاهی شوخی ها به واقعیت تبدیل می شوند. برای ورود سم بیشتر به بدن های کودکان ایرانی باید گفت حاضرید بچه ها … هو ….هه