بهرنگ توفیقی کارگردان سریال «آمین»: تعجیل در قصه‌ها مخاطب «آمین» را سردرگم کرده است/ حذفیات کمی داشتیم

توفیقی گفت: زمانی که برای پرداختن به این قصه در نظر گرفته شده بود از ابتدا باید بیشتر در نظر گرفته می‌شد و الان متوجه شده‌ام تعجیل در قصه‌ها و پرداخت کاراکترها موجب سردرگمی مخاطبان شده است.

سریال‌های پلیسی در هر کشور و فرهنگی مخاطبان خاص خود را دارد و در ایران نیز یکی از ژانرهای محبوب برای بینندگان سریال‌های تلویزیونی است. مدتی است از پخش سریال پلیسی «آمین» که تجربه چهارم بهرنگ توفیقی در مقام کارگردان است،‌می‌گذرد. از گوشه و کنار شنیده می‌شود که تغییر کارگردان و حذف بخش هایی از سریال، در انتقال پیام این سریال به مخاطب بی تاثیر نبوده و فضایی گنگ را به تصویر کشیده که بیشتر مخاطبان را با سردرگمی مواجه کرده است. برای پاسخ به همه این سوال‌ها با بهرنگ توفیقی کارگردان «آمین» که این روزها مشغول ضبط سریال «پشت بام تهران» است،‌به گفت‌وگو نشستیم.

*به طور قطع کارگردانی اثری که قبل از شما کارگردان دیگری (منوچهر هادی) بخش‌هایی از آن را ساخته،‌دشوار است.

-بله، سخت بود اما این سختی برایم جذاب بود و فکر کردم که این هم تجربه‌ای است که با دیدن سکانس‌های ضبط شده توسط هادی قطعا می‌تواند تجربه خوبی شود.

*بروز مشکلات مالی این سریال باعث قطع همکاری هادی با پروژه شد؟

-روزی که پیشنهاد  ساخت این سریال به من شد، از طرف خود منوچهر هادی به من پیشنهاد دادند. زمانیکه به دلایل توقف پروژه به دلایل مالی، منوچهر هادی درگیر ساخت فیلم سینمایی شده بود و نتوانست در ادامه سریال «آمین» را همراهی کند، به گروه تولید مرا پیشنهاد داده بود.

*در حال حاضر با منوچهر هادی در ارتباط هستید؟

-نه و دلیلش هم فقط به خاطر مشغله‌های کاری من است چراکه مدتی است مشغول ضبط سریال «پشت بام تهران» هستم. من با ایشان هیچ مشکلی نداشتم و روزی که پیشنهاد ساخت سریال «آمین» به من شد، برای سریال دیگری قرارداد بسته بودم. معتقدم کارگردان باید از روز اول و پیش تولید با سریال همراه باشد و همیشه هم این موضوع را در کارهایم لحاظ کرده بودم چراکه روی سپری شدن پروسه پیش تولید حساسیت بالایی دارم و خودم در این مرحله از ساخت سریال، زمان بسیاری می‌گذارم و همیشه هم فکر می‌کنم نتیجه خوبی از این جریان گرفتم.بارها برایم پیش آمده که در مرحله تولید به موضوعی برخوردم و بعد از آن متوجه شدم که اگر برای مثال سکانس ایکس‌ به خوبی درآمده و درست پیش رفته،ماحصل فکر و زمان گذاشتن در مرحله پیش تولید بوده است.

*اصولا جذابیتی که به آن اشاره کردید، در چه بخشی از کار برایتان خلاصه می‌شد؟

-همیشه در سریال سازی وجه تکنیکال، برایم جذاب است و کارهایی که بتوانم در آنها این وجه را بگنجانم و یا اینکه خود اثر این قابلیت را در داشته باشد برایم از جذابیت بالایی برخوردار است.قصه آمین هم این موارد را داشت و به همین دلیل آن را دوست داشتم.

*چقدر با قصه آمین ارتباط گرفتید؟ و محدودیت زمانی و مالی تا چه اندازه روی نتیجه کار شما تاثیر داشت؟

-سالهاست که زامیاد سعدوندیان را می‌شناسم و با قصه‌هایش آشنا هستم. قصه آمین قصه‌ای پیچیده بود و با سایر قصه‌هایی که در تلویزیون دیده بودیم تفاوت داشت. جالب است بدانید همان ابتدا که سریال پیشنهاد شد انتظار نداشتم یک سریال تلویزیونی تا این اندازه قصه‌های کوچک داشته باشد و روی جزئیاتش تاکید شود.

*تا الان از نتیجه کار راضی بوده‌اید؟

-بله،اما ایرادی که خودم روی قصه می‌گیرم این است که شاید به خاطر محدودیت زمانی که داشتیم خیلی از قصه‌ها آنطور که بیننده دوست دارد پرداخت و باز نشده است.

*چقدر این موضوع به وضعیت مالی پروژه برمی‌گردد؟

-دلیل اصلی‌اش این نیست، اما خب شرایط مالی نیز در این باره بی تاثیر نیست.باید بگویم زمانی که برای پرداختن به این قصه در نظر گرفته شده بود از ابتدا باید بیشتر در نظر گرفته می‌شد و الان که دیدم،متوجه شدم که تعجیل در قصه‌ها و پرداخت به کاراکترها موجب سردرگمی مخاطبان شده است.

*مشکلات مالی کار شما را دچار خلل کرد؟

-یادم هست قرار بود فضای لوکیشنی که برای فینال در نظر گرفتیم در شمال کشور باشد، اما به دلیل مسائل مالی و کمبود زمان این اتفاق نیفتاد و حس می‌کنم از لحاظ بصری به کار لطمه زد.

*به عنوان کارگردان اثر چقدر به نویسنده ایده می‌دادید؟

-به این دلیل که از ابتدا با یک متن کامل مواجه شدم، پیش خودم فکر می‌کردم که از آن سریال‌هایی خواهد شد که تا پایان کامل است،اما حین ضبط متوجه شدیم که باید بخش‌هایی به کار اضافه شود و در مورد آنها با یکدیگر مشورت می‌کردیم و در نهایت سعی می‌کردیم تا به یک توافقی برسیم. خیلی با این موضوع موافق نبودم،اما متاسفانه این تغییر را داشتیم.

*نیروی پلیس تا چه میزان به شما کمک کرد و از طرفی دیگر باعث حذفیات سکانس‌هایتان شد؟

-به این دلیل که قصه ما طوری روایت می‌شد که پلیس در آن کاملا مثبت بود، من هم خیلی اذیت نشدم که چرا به خاطر سانسور به کار ضربه خورد. از لحاظ دریافت امکانات نیز چیزی برایمان کم نگذاشتند و تنها چیزی که برای برخی از سکانس‌ها احتیاج داشتیم، اما در اختیارمان قرار نگرفت، هلی کوپتر بود.

*زامیاد سعدوندیان نویسنده «آمین» به حذف بعضی سکانس‌ها اشاره کرده، این موضوع صحت دارد؟

-در این سریال حذفیات داشتیم، اما خب ایشان هم جزئیاتی را در ذهنشان داشتند که برایشان اهمیت داشته است. به عقیده من و تا به اینجای پخش سریال، این حذفیات توسط مخاطب به وضوح احساس نشده و فکر می‌کنم اگر جزئیاتی که ایشان به آنها اشاره کردند، از اول هم وجود نداشت قصه را خیلی دچار ایراد نمی‌کرد،ضمن اینکه قطعا حضورش می‌توانست خیلی از بافت‌های قصه را محکم‌تر کند.

*شما تکنیک فلش فوروارد را در سریال «انقلاب زیبا» هم تجربه کرده بودید و در سریال «آمین» نیز این نوع روایت را برای مخاطبان خود در نظر گرفتید.

-زمانیکه به گروه پیوستم، بخشی از سریال توسط منوچهر هادی ضبط شده بود و من هم تا جایی که توانستم سعی کردم به ساختاری که هادی از ابتدا در نظر گرفته بود نزدیک باشم. برای مثال لوکیشن ستاد فرماندهی را هادی به طور کامل گرفته بود و در جلسه‌ای که داشتیم و به لحاظ ساختاری و سبک اجرا صحبت کردیم دیدیم که تا چه میزان ذهن‌هایمان به یکدیگر نزدیک است. در ادامه فیلم نامه این جریان را به من داد که به سمت تکنیک فلش فوروارد روم.

*فکر می‌کنید مخاطبان تا چه اندازه با این تکنیک ارتباط برقرار کنند؟

-خودم که این تکنیک  را بسیار دوست دارم و در سریال قبلی‌ام (انقلاب زیبا) از مردم بازخوردهای مثبتی که دریافت کردم،متوجه شدم که دیدن سریالی با این سبک از لحاظ ساختاری برایشان جدید است و حس کردم که راهمان را درست رفتیم.

*در تماشای سریال‌هایی از این دست ممکن است مخاطب زمان را گم کند که این موضوع بعضا او را دچار سرگردانی خواهد کرد.

-اتفاقا همیشه بر این عقیده بوده و هستم که گم کردن زمان در این قبیل آثار باعث جذابیت بیشتر داستان برای مخاطب خواهد شد،چراکه مخاطب را وادار می‌کرد تا به دنبال گشتن در فضاها و اتفاقات باشد و بگردد تا موقعیت جدید را کشف کند.

*در کارگردانی سریال‌های پلیسی تا چه میزان حضور این تکنیک را ضروری می‌دانید؟

-به قصه اثر بستگی دارد و این را هم نباید نادیده گرفت که کارهای پلیسی تک خطی نیست و نمی توان گفت همه کارهای پلیسی در یک دسته بندی قرار می‌گیرند. شما ممکن است کاری پلیسی شبیه سریال‌های مهدی فخیم زاده ببینید که اساسا معمایی در دل کار نهفته است و حل معما برای مخاطب جذابیت دارد.

*برخی از بازیگران این سریال مثل شاهرخ استخری و سودابه بیضایی پیشتر در نقش‌های مثبت ظاهر شده بودند و حضورشان در آمین اولین تجربه در نقش منفی است و به گونه‌ای است که ممکن است مخاطب در نگاه اول متوجه منفی بودن نقش آنها نشود.

-این انتخاب توسط منوچهر هادی صورت گرفته و اگر این موضوعی که شما به آن اشاره کردید اتفاق افتاده باشد باید بگویم که انتخاب درستی در این زمینه صورت گرفته است. یاشا شخصیتی در قصه داشت که از همان ابتدا قرار بود مخاطب متوجه بدمن بودنش نشود.

*حضور هادی ساعی برای اولین بار در یک سریال تلویزیونی که اتفاق پلیسی و اکشن هست، چطور برایتان رقم خورد؟

-همانطور که گفتم اغلب بازیگران قبل از حضور من و توسط منوچهر هادی انتخاب شده بودند وافرادی که من انتخاب کردم مجید واشقانی، شهرزاد کمال زاده، نیما رئیسی و روزبه معینی بودند. در مورد هادی ساعی باید بگویم که انتخاب گروهی بود که از اول با این سریال کار کردند،اما در نهایت همکاری با وی برایم جذاب بود چراکه اساسا ویژگی‌هایی داشت که من آنها را دوست داشتم،‌ هادی فرد باهوشی است و برای هر کاری که انجام می‌دهد ارزش زیادی قائل است. علاوه بر این توانایی‌هایی دارد که در سکانس‌های مختلف دیدید و از نظر فیزیکی به کلیت اثر کمک دوچندانی کرد.

*وجه بازیگر نبودن هادی ساعی برایتان اهمیت نداشت؟

در قالب کارگردان اثر از بازی وی راضی هستم،‌اما شنیدم که برخی افراد به بازی وی انتقادی وارد کردند که در جوابشان می‌گویم اگر وجه بازیگری ساعی با دیگر بازیگران در یک رده قرار داشت،‌باید تعجب می‌کردیم چراکه نباید هادی ساعی را با بازیگرانی که سالهاست مشغول این حیطه هستند قیاس کنیم و می بایست به وی اجازه کسب تجربه در مدت زمان را بدهیم.

*زمانی که سریال «شلیک نهایی» با بازی داریوش فرهنگ پخش می‌شد و هنگامی که ایشان مقابل دوربین سریال «آمین» قرار گرفت،چقدر خاطره‌ها برایتان تداعی شد؟

-به نکته جالبی اشاره کردید یادم هست پخش سریال «شلیک نهایی» آن دوره زمانی بود که من با اشتیاق همه کارهای تصویری را دنبال می‌کردم. حضور ایشان به من خیلی کمک کرد و از این بابت بسیار خوشحالم.