تصویر چند میلیارد دلاری ایران پیش روی بویینگ

زمین گیر بودن ۴۰ درصد از ناوگان هوایی ایران و فعالیت تنها حدود ۱۵۰ فروند هواپیمای در آسمان کشوری با نزدیک ۸۰ میلیون نفر جمعیت، بازار هوایی ایران را در روزهای پس از تحریم به محلی مهم برای رقابت‌های بین المللی تبدیل کرده است و در این بین شاید اصلی‌ترین سطح رقابت میان دو غول عرصه هواپیمایی جهان یعنی ایرباس و بویینگ باشد.

هرچه این از نظر نوع محصولاتشان می‌توانند در ایران رقابتی جدی را با یکدیگر پیگیری کنند اما تفاوت جدی در جایگاه سیاسی، اوضاع دو طرف را دگرگون کرده است.

شرکت اروپایی ایرباس که بخش عمده سهام آن متعلق به فرانسه‌ است تلاش خود را قبل از نهایی شدن مذاکرات هسته‌ای و در جریان سفر آخوندی به فرانسه اغاز کرد. در آن سفر ایران از اهمیت تغییر جدی در رویکرد فرانسه نسبت به جمهوری اسلامی سخن گفت و فرانسوی‌ها نیز اعلام امادگی کردند پس از لغو تحریم‌ها پا به ایران بگذارند.

این وعده خیلی زود عملی شد از وزیر خارجه تا مقامات اقتصادی و سرمایه گذاران فرانسوی پس از لغو تحریم‌ها در جریان گروه‌هایی متفاوت به ایران آمده و در زمینه‌های مختلف به خصوص فروش هواپیما به ایران اعلام آمادگی کردند.

در آن سو اما ماجرا فرق می‌کرد. بویینگ به عنوان یک شرکت آمریکایی برای بازگشت به ایران باید دولت‌های هر دو طرف را راضی می‌کرد. هرچند در جریان سفر رییس جمهوری به نیویورک اعلام شد سرمایه گذاران غیردولتی آمریکایی برای ایران با اروپایی‌ها فرقی ندارند و آنها نیز می‌توانند از فضای پس از برجام بهره ببرند اما تحریم‌های جداگانه دولت امریکا قدری سخن گفتن در این زمینه را سخت کرد.

با گذشت چند هفته از نهایی شدن مذاکرات و زمزمه برای اجرایی شدن آن، ایران اعلام کرده به وارد کردن ۵۰۰ هواپیمای جدید می‌اندیشد و این موضوع باز هم بویینگ را وسوسه کرده که تلاش خود برای دریافت مجوز ورود به بازار ایران را افزایش دهد.

در اخرین اظهار نظر مدیر بازاریابی هواپیمای بوئینگ گفته” مسلما پتانسیل فروش به ایران وجود دارد. این کشور ۸۰ میلیون نفر جمعیت و ذخایر عظیم نفت و گاز داشته و ناوگان هواپیماهای مسافربری فرسوده ای دارد که هواپیماهای آن تنها چند ساعت در روز پرواز می‌کنند”.

هرچند بویینگ نگفته این مجوز چگونه نهایی خواهد شد اما به نظر می‌رسد اولویت‌های اقتصادی، اختلافات سیاسی را کمرنگ کرده و آمریکایی‌ها را برای استفاده از بازار بزرگ ایران ترغیب کرده است. باید دید سرانجام این تلاش‌ها نتیجه‌ای خواهد داشت یا این ایرباس است که در بازار ایران یکه تازی خواهد کرد.