رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز: هشت قرارداد طرح ازدیاد برداشت از مخازن رونمایی می‌شود

باقر پورقاسم شامگاه دوشنبه در حاشیه سومین نمایشگاه تخصصی ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت خوزستان در نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار کرد: رسالت اصلی پژوهش و فناوری در شاکله کلی، مبنای اقتصاد مقاومتی براساس تولید ثروت است. عمده‌ترین بخش این فعالیت یعنی تبدیل علم به فناوری رسالت اصلی پژوهش است.

وی افزود: از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۹ به عنوان دهه اول پژوهش کارهایی که در بخش پژوهش و فنآوری انجام می‌شد آزمایش پژوهش کردن بود. از سال ۱۳۸۹ یعنی دهه دوم پژوهش شرایطی به وجود آمد که پژوهش‌های ما به صورت ریشه‌ای و کلیدی باشد که همزمان شد با ابلاغ نظامنامه پژوهشی در وزارت نفت و براساس این نظامنامه در واقع کلیه فعالیت‌های پژوهشی باید بر مبنای نیاز و انجام آن نتیجه محور باید باشد.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تصریح کرد: این نیاز‌ها باید تا حد تولید ثروت یعنی بازاریابی جلو بروند و این فرآیند پژوهش را پیچیده‌تر کرده و از طرف دیگر نتایج آن را کارآمد‌تر کرده است. در دهه اول عمر پژوهش، طرح‌های پژوهشی مختصر و کوتاه بودند و اثربخشی آن خیلی محدود بود. اما در دهه دوم که همزمان با نظامنامه پژوهشی شد طرح‌های پژوهشی کاربردی شدند و اثربخشی آن‌ها بیشتر شد.

پورقاسم بیان کرد: قرارداد ساخت توربین سولار سنتار سه سال پیش آن بسته شد و امروز شاهد عملکرد ۲۵۰۰ ساعته آن هستیم که دقیقا مطابق عملکرد یک توربین گازی با استانداردهای بین المللی را پشت سر گذاشته است. مته‌های حفاری، مته‌های پی بی‌سی، مته‌های دندانه از نتایج و آثار طرح‌هایی هستند که از طریق نظامنامه پژوهشی بنیان گذاری شدند.

وی عنوان کرد: پیش بینی می‌شود که در پایان دهه دوم پژوهش یعنی تا سال ۱۳۹۹ شاهد تولید ثروت از علم بر مبنای باشیم و امیدواریم بتوانیم آن را در کشور نهادینه کنیم. با دقت و بررسی در طرح‌های پژوهشی که به تولید انبوه رسیدند معلوم می‌شود هزینه آن‌ها یک سوم چیزی است که از خارج کشور وارد می‌شد.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب ابراز خرسندی کرد: خوشخبتانه در زمینه تولید ثروت از طریق علم صرفه جویی هم صورت گرفته است ولی اگر مفهوم اصلی آن صادرات کالا تا حد تولید فناوری در کشور پیش بینی می‌شود که در پایان دهه دوم پژوهش این فعالیت در کشور نهادینه شود.

پورقاسم یادآور شد: از سال ۷۹ تا کنون ۱۵۱ طرح به مبلغ ۷۹۰ میلیارد ریال را منعقد کردیم که از این تعداد ۱۰۱ طرح به ارزش بیش از ۱۳۰ میلیارد ریال خاتمه یافته است. در بخش تحصیلات تکمیلی هم ۱۷۵ طرح تحصیلات تکمیلی داشتیم که از این میان ۶۹ طرح به اتمام رسید.

وی اضافه کرد: نسبت مشارکت خوزستان محاسبه شده و بر این اساس تعداد ۶۲ طرح از ۱۵۱ طرح متعلق به خوزستان بوده که معادل ۴۱ درصد تعداد طرح‌ها است. همچنین از ۶۲ طرح، ۵۸ طرح خاتمه یافته که ۴۵ درصد کل طرح‌های تحقیقاتی به پایان رسیده است.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تأکید کرد: هزینه طرح‌های منعقد شده ۲۳۰ میلیارد ریال به نسبت ۷۹۰ میلیارد ریال بوده و طرح‌های خاتمه یافته هم ۵۸۰ میلیارد ریال نسبت به ۳. ۷ میلیارد تومان به نسبت ۱۳. ۲ میلیارد تومان بوده است. از روندی که از ابتدا تاکنون در پیش گرفتیم نیمی از طرح‌ها در خوزستان تعریف شده است و امیدواریم با توجه بیشتر سازندگان و مراکز تحقیقاتی استان بتوانیم این نسبت را بیشتر کنیم.

پورقاسم ادامه داد: پروژه‌های پژوهشی ما یک بخش ازدیاد برداشت داریم که طرح‌های بالا دستی هستند. از هر ۱۰۰ بشکه زیر زمین فقط ۲۵ بشکه را می‌توانیم استخراج کنیم و در حدود ۷۴ درصد نفت زیر زمین باقی می‌ماند. اگر بتوانیم از طریق پژوهش فقط یک درصد از این ۷۴ بشکه را به طرح اضافه تولید کنیم، حدود پنج میلیارد بشکه نفت اضافی تولید می‌شود که معادل پنج سال تولید نفت کشور است.

وی تصریح کرد: طرح‌های ازدیاد برداشت به طور اختصاصی به هفت دانشگاه و دو مرکز پژوهشی واگذار شده است. در واقع طی تفاهم نامه‌ای منعقده بین وزارت علوم و وزارت نفت ازدیاد برداشت از میدان‌های نفتی به طور اختصاصی طی قراردادهای ۱۰ ساله به طور ویژه انجام شود. هم اکنون از ۹ میدان نفت در حوزه شرکت ملی مناطق نفت ۶ میدان مربوط به مناطق نفتخیز جنوب است.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب افزود: طرح‌های ازدیاد برداشت میدان اهواز به پژوهشگاه صنعت نفت، میدان گچساران به دانشگاه صنعت نفت، میدان منصوری به دانشگاه شیراز، میدان توپال به دانشگاه صنعتی شریف، میدان کرنج به دانشگاه آزاد و میدان بی‌بی حکیمه به پژوهشکده ازدیاد برداشت واگذار شده است. واگذاری این میدان‌ها و انتخاب دانشگاه‌ها تصمیمی بوده که توسط وزارت نفت و وزارت علوم گرفته شده و مناطق نفتخیز جنوب هیچ تأثیری در تصمیم گیری نداشته است.

پورقاسم بیان کرد: در جلسات زیادی وجود پتانسیل‌های عمده‌ای مثل دانشگاه چمران را برای راهبری آن‌ها مطرح کردیم که باید از قابلیت‌های این دانشگاه استفاده شود. البته در این قرارداد‌ها یک بخش به عنوان سرمایه گذاری مشترک (joint venture) با دانشگاه ایجاد شد.

وی اظهار کرد: هم اکنون دانشگاه شیراز و دانشگاه صنعت نفت برای اجرای قراردادهای میدان‌ها با دانشکده زمین‌شناسی دانشگاه چمران قراردادی را منعقد کردند که در قالب آن تفاهم نامه بخشی از کارهایی که قرار است مدیریت شود به دانشگاه چمران واگذار می‌شود. مسئولان مناطق نفتخیز از واگذاری یک میدان به دانشگاه چمران حمایت کرده‌اند ولی هیچ منعی برای مشارکت دانشگاه‌های استان در طرح ازدیاد برداشت مخازن وجود ندارد.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب گفت: تا دو هفته آینده از هشت قرارداد جدید رونمایی و کار ازدیاد برداشت از میدان‌های نفتی با مشارکت‌های خارجی به شکل عملی شروع می‌شود. یکی از اهداف اصلی که طرح ازدیاد برداشت به دانشگاه‌ها واگذار شده این بود که تمام قابلیت‌های دانشجویی در زمینه ازدیاد برداشت جهت داده شود.

پورقاسم عنوان کرد: در این واگذاری‌ها دانشجویان نه تنها می‌توانند در این کار شرکت داشته باشند بلکه اجبار است که تمام قابلیت‌های موجود در دانشگاه‌ها در زمینه رساله‌های کار‌شناسی ارشد و دکترا حتما استفاده شود.

وی یادآور شد: یکی از شاخص‌هایی که در پژوهش اهمیت دارد استفاده از ظرفیت‌های قانونی و مجوزهایی است که به ما داده شده است. از سال ۸۵ تا ۹۰ هر سال مبلغی به عنوان حداقل بودجه‌هایی که در سرفصل پژوهشی باید هزینه می‌شد، امکان جذب آن مشخص نبود.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب اضافه کرد: از سال ۸۵ تا ۹۰ متوسط جذب بودجه‌های پژوهشی ۲۴ درصد بود ولی از سال ۹۴ تا ۹۱ با تمهیداتی که برای پروژه‌ها اندیشیده شد و به سمت طرح‌های کلان جهت داده شد این نسبت به ۶۰ درصد رسانده شد.

پورقاسم تأکید کرد: از سال ۹۴ تا ۹۱ به طور متوسط ۶۰ درصد از بودجه‌ها مصوب شد. میزان جذب بودجه‌های مصوب در سال ۹۱ به نوعی۱۵ درصد، در سال بعد ۹ درصد و در سال گذشته نیز ۹۱ درصد بود. پیش بینی می‌شود تا پایان سال ۹۴ دو برابر بودجه مصوب پژوهش را جذب کنیم. البته بودجه‌های مصوب به عنوان حداقل بودجه‌های هستند که باید برای پژوهش صرف شوند.

وی بیان کرد: طرح‌های پژوهشی بین دانشگاه صنعت نفت، دانشگاه آزاد امیدیه، پردیس دانشگاه امیر کبیر در ماهشهر، دانشکده علوم و تحقیقات و دانشگاه آزاد ماهشهر، دانشگاه آزاد دزفول و دانشگاه شهید چمران دانشگاه‌هایی هستند که به طور مرتب در دوره تحصیلات تکمیلی طرح‌های پژوهشی را پیشنهاد می‌دهند.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب اظهار کرد: در زمینه تحصیلات تکمیلی از مهرماه ۹۳ تا مهر ماه امسال، ۱۶۶ طرح جاری، ۱۴۸ طرح قرارداد منعقد شده و ۸۱ طرح نیز خاتمه یافته را داریم.