دیگر غافلگیری قابل قبول نیست ؛ مسئولان برای سیلاب‌های احتمالی چاره اندیشی‌کنند

مدیر برنامه‌ریزی منابع آب معاونت مطالعات پایه سازمان آب و برق این استان مدعی شده «تمهیدات متنوعی برای مقابله با سیلاب‌های احتمالی در سال آبی جدید در نظر گرفته شده است.» حرف‌هایی که در روز‌های بارانی پاییز و زمستان می‌توان به صحت و سقم آن پی‌برد. اوایل امسال وقتی ابر‌ها برای چند روز متوالی مهمان آسمان ایران شدند و باران شهر‌های ایران را فرا گرفت، همگان به خوبی متوجه شدند هیچ شهر و استانی آمادگی چند روز باران را ندارد و سیلاب‌ها و تخریب‌هایش مهر تأییدی بر این موضوع بود. حالا یکبار دیگر به فصل بارش‌ها نزدیک می‌شویم و شاید این‌بار دیگر کسی جمله «غافلگیر شدیم» را از مسئولان نپذیرد. مسئولانی که همیشه در غافلگیری مانده‌اند و نشده یکبار از این همه حادثه و اتفاق درس بگیرند. با این حال خوزستان که صدمات زیادی از سیلاب‌های بهاری خورده بود دست به کار شده و مدیر برنامه‌ریزی منابع آب معاونت مطالعات پایه سازمان آب و برق این استان مدعی شده «تمهیدات متنوعی برای مقابله با سیلاب‌های احتمالی در سال آبی جدید در نظر گرفته شده است.» حرف‌هایی که در روز‌های بارانی پاییز و زمستان می‌توان به صحت و سقم آن پی‌برد.
خوزستان از جمله استان‌هایی است که طی سال‌های اخیر روز‌های پرفراز و نشیبی را سپری کرده است. از خشکسالی و کمبود آب و گرد و غبارهایش گرفته تا رطوبت نزدیک به صددرصدش و سیلاب‌هایی که چندین شهرستانش را ویران و زمین‌های کشاورزی و باغات آن را تخریب کردند. حالا همه خوب می‌دانند که باید خوزستان را برای همه شرایط و بحران‌ها آماده نگه دارند. کم آبی و خشکسالی و وقوع سیلاب‌های ویرانگر دو روی سکه رودخانه‌های استان هستند. نه ابر‌ها و بارش‌ها و روز‌های مرطوب، پایان کم آبی‌های خوزستان به شمار می‌آیند و نه خشکسالی‌ها تضمینی برای عدم وقوع سیل و ویرانی‌های بعد از آن هستند. به همین خاطر عقل سلیم حکم می‌کند برای استانی که هنوز زخم عمیق سیل بر پیکرش باقی مانده است، تدابیر درستی اندیشیده شود تا اتفاقات بهار در پاییز و زمستان تکرار نشود.
* مسئولان و حرف‌های بی‌نتیجه
با هر ابری که به آسمان خوزستان می‌رسد، دل شهروندان آن می‌لرزد. مردمانی که روز‌های سختی را پشت سرگذاشته و برخی از آن‌ها هنوز هم نتوانسته‌اند به خانه و کاشانه خود بازگردند. مردمی که منتظر نشسته‌اند تا ببینند برنامه مسئولان برای جلوگیری از وقوع دوباره آن اتفاقات تلخ چه کار‌هایی کرده‌اند.
در همین رابطه مدیر برنامه‌ریزی منابع آب معاونت مطالعات پایه سازمان آب و برق خوزستان معتقد است در فضای رسانه‌ای، جامعه و حتی سازمان‌ها و برخی مسئولان، دل‌نگرانی‌های زیادی در خصوص تکرار وقایع مشابه سال آبی گذشته وجود دارد ولی باید توجه کرد که بسیاری از این گفته‌ها با داده‌های علمی و فرآیند‌های تخصصی همخوان نیست.
داریوش بهارلویی در خصوص احتمال آغاز بارندگی‌ها و نگرانی‌های مردم استان خوزستان از جاری شدن سیلاب به «مهر» گفت: «برای مقابله با سیلاب‌های محتمل اقدامات سازه‌ای و غیر سازه‌ای در سازمان آب و برق برنامه‌ریزی‌شده و در حال انجام است. طیف وسیع این اقدامات با به‌کارگیری تجربیات سیلاب سال آبی گذشته کمک قابل‌توجهی به تعدیل سیلاب‌ها در صورت وقوع خواهد کرد.»هر چند این مسئول تأکید کرده: «با شروع سال آبی جدید، باید اتفاقات منابع آبی در سال گذشته را که فراز و نشیب‌های زیادی داشت به کناری گذاشت و فقط با آسیب‌شناسی و مرور حوادث از تجارب آن استفاده کرد.»، اما تجربه نشان داده، تنها کاری که مسئولان نمی‌کنند، درس گرفتن از اتفاقات و حوادث است.با اینکه سیل نشان داد ضعف‌ها در کجاست و با چه تمهیداتی می‌توان در اتفاقات بعدی از آسیب رسیدن به شهر‌ها و روستا‌ها جلوگیری کرد، اما مدیر برنامه‌ریزی منابع آب معاونت مطالعات پایه سازمان آب و برق خوزستان گفته: «پیش‌بینی وقایع و اتفاقات منابع آبی برای یک سال کامل امری است تقریباً غیرممکن و المان‌ها و فاکتور‌های زیادی در آن دخیل است. پیش‌بینی بارش‌های بیش از نرمال لزوماً به معنای وقوع سیل نبوده و فقط توصیفی از شرایط رطوبتی است. چرا که توزیع زمانی بارش‌ها، مکان رخداد بارش، شدت بارش، شرایط رطوبتی یک حوضه قبل از وقوع بارش و برخی پارامتر‌های دیگر در این امر تعیین کننده هستند.» توضیحاتی که اصلاً معلوم نیست چه هدف و منظوری را دنبال می‌کند. مردم نمی‌پرسند «چه زمانی باران می‌بارد؟» بلکه می‌گویند «برای حوادث بعد از بارش‌ها و سیلاب‌های احتمالی چه کار‌هایی کرده‌اید؟» آن‌ها می‌دانند باید سیل بند ساخت و حریم رودخانه‌ها را آزاد کرد. باید مسیل‌ها لایروبی شوند و از بریدن درختان و از بین بردن مراتع که خود سدی در مقابل سیلاب‌ها هستند، جلوگیری کرد. این کار سختی نیست نیاز به این همه آسمان و ریسمان بافتن ندارد.