کشیده شدن گسل اهواز تا کرمانشاه ؛ احتمال وقوع زلزله‌های بزرگ وجود دارد

دبیر “کارگروه ملی مخاطرات” با اشاره به زلزله‌های ماه‌های اخیر استان خوزستان و فوج لرزه‌های شهر ایذه گفت: برآوردهای ما نشان از ناهنجاری‌های تکتونیکی دارد و در حالی احتمال زلزله‌های بزرگتر در این منطقه وجود دارد که عمده سازه‌ها به ویژه در مناطق روستایی فاقد اسکلت هستند.
به گزارش ایسنا، شبکه‌های لرزه‌نگاری وابسته به مرکز لرزه‌نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در روز دوشنبه ۱۷ تیر ماه جاری زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۵.۷ در استان خوزستان را ثبت و تعیین مکان کرد.
آمار زمین‌لرزه‌های ثبت شده در مرکز لرزه نگاری کشور نشان می‌دهد که این زمین لرزه تا ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه روز ۱۸ تیرماه جاری با ۳۹ پس لرزه همراه بوده است که بزرگترین این پس لرزه‌ها ۴.۶ بوده است.
بررسی زمین‌لرزه‌های تاریخی استان خوزستان و نواحی مجاور نشان می‌دهد زمین‌لرزه تاریخی سال۸۴۰ میلادی(۲۱۸ه .ش) با بزرگای تقریبی ۶.۵ باعث ویرانی اهواز شد و زمین‌لرزه ۱۰۵۲میلادی(۴۳۰ ه .ش) با بزرگای تقریبی ۶.۸ باعث ویرانی “ارجان” منطقه پیرامون اهواز شد.
در تصویر ذیل توزیع مکانی زمین‌لرزه‌های دوره دستگاهی از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۹.۷.۸ میلادی در استان خوزستان و نواحی مجاور را نشان می‌دهد.
در این دوره، زمین‌لرزه‌های ۱۹۷۷.۶.۵ میلادی(۱۱خرداد ماه سال ۱۳۵۶) با بزرگی تقریبی ۶.۱ ، ۱۹۷۸.۱۲.۱۴ میلادی(۱۰ آذر ماه سال ۱۳۵۷) با بزرگی تقریبی ۶.۱ و ۱۹۲۹.۷.۱۵ میلادی(۱۰تیر ماه سال ۱۳۰۸) با بزرگی تقریبی ۶.۳ را می‌توان نام برد.
در نزدیکی زمین لرزه ۱۷ تیر ماه سال جاری با بزرگای ۵.۷ زمین‌لرزه تاریخی گزارش نشده است اما مکان این زمین‌لرزه در یکی از فعال‌ترین بخش‌های استان خوزستان روی داده است که قبلا دو زمین‌لرزه بالای شش را در سال‌های ۱۹۲۹ و ۱۹۷۸ تجربه کرده است.
در هفته گذشته نیز در ایذه این استان زلزله‌هایی رخ داد که به این شرح است: دو زلزله ۲.۹، دو زلزله ۲.۵، دو زلزله ۳.۲، ۳.۳، ۳.۵، ۴ و ۴.۶
به گفته دکتر بیت‌اللهی دبیر کارگروه ملی مخاطرات برآوردها نشان می‌دهد که در این منطقه ناهنجاری تکتونیکی رخ داد و احتمال رخداد زلزله‌های بزرگتر در آن وجود دارد.
* گسلی که از اهواز تا کرمانشاه کشیده شده است
دکتر علی بیت‌اللهی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص زلزله‌های پی در پی در ایذه استان خوزستان افزود: در روز سه‌شنبه دوم مهر ماه دو زلزله پیاپی با بزرگای چهار در ساعت ۱۰ و ۵۶ دقیقه و ۴.۶ در ساعت ۱۲ با یک ساعت فاصله در ایذه استان خوزستان رخ داد.
وی با بیان اینکه این منطقه در ماه‌های گذشته زمین لرزه‌های بزرگ‌تری را تجربه کرده است، خاطرنشان کرد: ثبت زلزله‌های ۵.۷ و ۵.۲ در ماه‌های گذشته در مسجد سلیمان استان خوزستان نشان می‌دهد که رخداد زلزله‌های متوسط و اندکی بزرگ در این منطقه بیشتر شده است و به نظر می‌رسد این منطقه از نظر لرزه خیزی فعالیت بیشتری را از خود نشان می‌دهد.
بیت‌اللهی با اشاره به وضعیت گسترش گسل‌ها در این منطقه تاکید کرد که احتمالا گسل مسبب این زمین لرزه امتداد گسل پیشانی کوهستان باشد که در سوی شمال غربی تا حوالی محل رخداد زلزله کرمانشاه گسترده شده است.
وی یادآور شد: گسل “پیشانی کوهستان” یک گسل بزرگ و کاری است که از دیر باز دارای فعالیت‌های شناخته شده‌ای در این منطقه است.
بیت‌اللهی زمین لرزه‌های پنج آذر ماه سال ۱۳۹۴ و ۱۷ تیر ماه سال ۱۳۹۸ و ۱۳ مهر ماه سال ۱۳۸۸ با بزرگای بیش از ۵ بین مسجد سلیمان و ایذه را از جمله زلزله‌های این منطقه نام برد و اظهار کرد: بررسی زلزله‌های این منطقه نشان می‌دهد که منطقه از نظر لرزه خیزی یک منطقه فعالی است به گونه‌ای که بر اساس برآوردهای ما در مدت ۱۳ سال اخیر در شعاع ۱۰۰ کیلومتری اطراف کانون زلزله، بیش از ۲ هزار زلزله با بزرگای ۲.۵ به بالا رخ داده که این تعداد شایان توجه است.
* ساخت و سازهایی که ایمن نیستند
دبیر کارگروه ملی مخاطرات نکته بسیار مهم در کانون رومرکز استان خوزستان را نوع ساخت و ساز دانست و افزود: متاسفانه کیفیت ساخت و ساز در این مناطق مناسب نیست و عمده ساخت و سازها به ویژه در مناطق روستایی از نوع بدون اسکلت است.
بیت‌اللهی اضافه کرد: به عنوان مثال در زلزله ۴.۶ حدود ۳۵۰۰ واحد مسکونی در این زون زلزله قرار داشتند و از این تعداد واحد مسکونی تعداد ۲۳۶۰ واحد بدون اسکلت بودند. این عدد نشان می دهد که نسبت کمی از ساختمان‌ها دارای اسکلت هستند و در مقابل تعداد زیادی از ساختمان‌ها در برابر زلزله آسیب پذیر هستند.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر ضرورت توجه به ساخت و سازهای روستایی، ادامه داد: در زلرله ۴.۶ روز ۲ مهر ماه جاری حدود ۴۹ آبادی در محدوده کانون زلزله قرار داشتند که به طور محسوس زلزله را احساس کردند و ممکن است آسیب‌های جزیی به برخی از ساختمان‌های ضعیف در زلزله‌های خفیف وارد شود.
* نشانه‌های ناهنجاری در منطقه وسیع کشور
بیت اللهی با اشاره به مطالعات انجام شده در زلزله‌های اخیر یادآور شد: از حدود یک سال قبل به طور متناوب چندین زمین لرزه در محدوده “اردل” استان کهگیلویه و بویر احمد، ایذه و مسجد سلیمان به سمت اهواز با بزرگای بیشتر از ۴ رخ داده است و از نطر من با این رخدادها، احتمال وجود ناهنجاری‌های تکتونیکی وجود دارد و احتمال می‌رود با یک زلزله بزرگ همراه باشد.
وی اضافه کرد: بر این اساس به مسوولان به ویژه بنیاد مسکن پیشنهاد می‌شود نسبت به سازه‌های خشت و گلی در این منطقه توجه ویژه‌ای داشته باشند.
* تعیین حریم گسل‌ها در شهرهای بزرگ
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اقدامات این مرکز در زمینه تعیین حریم گسل‌ها در شهرهای بزرگ، خاطرنشان کرد: در این طرح اولویت با شهرهای بزرگ است از این رو طرح تعیین حریم گسل‌هایی که از محدوده شهری عبور می‌کند در کارگروه استانی مصوب و در دستور کار قرار دارد.