دبیر کارگروه جمعیت مرکز ماهر بسیج : کاهش فرزند آوری در طول تاریخ بی‌سابقه است

دبیر کارگروه جمعیت مرکز ماهر بسیج گفت: در حوالی سال ۱۴۲۵ نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد و بعد از آن شاهد کاهش جمعیت کشورمان خواهیم بود.
صالح قاسمی در نخستین نشست تخصصی جمعیت که به همت مرکز اندیشه و همفکری راهبردی بسیج و با حضور کارشناسان و مسئولین از قوای سه گانه برگزار شد، افزود: امروز در شرایط هشدار و یک بحران در جمعیت قرار داریم.
وی ادامه داد: در حال حاضر جمعیت ما بیش از ۸۳ میلیون نفر است، اما برای قضاوت و بررسی تحولات جمعیتی باید از شاخص‌هایی در روند تحول جمعیت اطلاع داشته باشیم.
این پژوهشگر جمعیت تصریح کرد: مهم‌ترین شاخص، نرخ رشد جمعیت است یعنی در طول سال تغییرات جمعیتی مثبت است یا منفی؛ این شاخص در سال ۱۳۶۵، ۳.۹ درصد بوده که در سال ۱۳۹۵ به ۱.۲۴ درصد رسیده‌ است.
به گفته قاسمی، براساس تحقیقات ما در سال ۹۸، این مقدار باید به یک درصد برسد. بر این اساس روند رشد جمعیت رو به کاهش است و پیش‌بینی می‌کنیم در حوالی سال ۱۴۲۵ نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد و بعد از آن شاهد کاهش جمعیت کشورمان خواهیم بود.
* نرخ باروری در ایران به ۱.۸ رسیده است
دبیر کارگروه جمعیت مرکز ماهر بسیج با بیان این موضوع که شاخص نرخ باروری یا “TFR” مربوط به میانگین فرزندانی است که یک خانم به دنیا می‌آورد؛ یادآور شد: در سال ۶۵ این نرخ بالای ۶ فرزنده بوده و امروز در سال ۹۸ به کمتر از ۱.۸ فرزند رسیده است، یعنی هر ۱۰ خانم، میانگین ۱.۸ فرزند به دنیا می‌آورند با این حساب نرخ جانشینی محقق نمی‌شود؛ این نرخ در سطح بین‌الملل ۲.۱ است یعنی هر زوج به طور میانگین صاحب دو فرزند می‌شوند.
صالحی با اشاره به اینکه مهمترین شاخص در تحولات جمعیت شاخص نرخ باروری است، اضافه کرد: شاهدیم که برخی شاخص‌ها به اشتباه برجسته می‌شوند در حالی که شاخص نرخ باروری از همه مهم‌تر است، در دومین شاخص نیز تحولات خوبی را شاهد نیستیم؛ یک پژوهشگر بین‌المللی می‌گوید اینکه کشوری در بازه زمانی ۳۰ ساله از TFR” ۶” به زیر ۲ سقوط کند در طول تاریخ بشریت بی‌سابقه است. زیرا این کاهش به طور طبیعی برای برخی از کشورها بین ۸۰ تا ۱۰۰ سال به طول انجامیده است.
وی افزود: شاخص دیگر، نرخ سالمندی است؛ در برنامه تلویزیونی، خانمی تعریف سالمندی را جابه‌جا کرد و گفت که به افراد بالای ۶۵ سال سالمند اطلاق می‌شود در حالی که این اشتباه است و درست آن سن بالای ۶۰ سال است؛ در حال حاضر ۱۰ درصد جمعیت ما بالای ۶۰ سال و سالمند هستند اما در دو دهه آینده در افزایش سالمندان کشور نیز رکورد خواهیم زد؛ این آمار در سه دهه آینده به ۳۰ درصد افزایش پیدا می‌کند به این معنی که در ۳۰ سال آینده از یک جامعه ۹۴ میلیونی، ۳۰ میلیون نفر بالای ۶۰ سال خواهند بود.
وی، نمودار نرخ سالمندی را به یک سونامی تشبیه کرد و توضیح داد: زیرا پیامدهای آن همچون سونامی جامعه را به هم خواهد ریخت؛ امروز جمعیت بالای ۶۰ سال ۳ برابر نرخ رشد جمعیت، نرخ رشد دارد، این میزان در دهه‌های آینده ۱۶ برابر خواهد شد که این یک رکورد است و پیامدهای جدی آن در حوزه اقتصاد اجتماعی و امنیتی مشهود خواهد بود.
قاسمی با اشاره به این که تنها کشوری هستیم که یک بازه زمانی ۳۰ ساله از نرخ ۶ فرزند به زیر ۲ فرزند رسیده ایم گفت: رکوردی که در کشور طی ۳۰سال زده شده و در طول تاریخ بشریت بی سابقه بوده نرخ تولد از ۶ فرزند به زیر ۲ فرزند است و تا دو دهه آینده با روند فعلی؛ رکورد سالمندی نیز زده می شود و جمعیت سالمندی ۳۰درصد افزایش می یابد.