۲ برابر شدن نرخ اعتیاد در بانوان ؛ کمترین پیامد اعتیاد زنان فروپاشی خانواده است

اعتیاد رنج امروز و دیروز ایران نیست، سالیان دراز است این بلای خانمان سوز دامن کودکان، جوانان و سالخوردگان این سرزمین را گرفته است.داستان تلخی است زن باشی درگیر اعتیاد! تمام لطافت زنانگی خود را قربانی نشئگی و خماری ساعتی و روزانه می‌کنند تا جایی که به یک معتاد تمام عیار تبدیل شده، مثل بقیه معتادان قربانی این بلای خانمان سوز می‌شوند.اعتیاد رنج امروز و دیروز ایران نیست، سالیان دراز است این بلای خانمان سوز دامن کودکان، جوانان و سالخوردگان این سرزمین را گرفته، فارغ از هر گونه نگاه جنسیتی و با تمام تلاش‌هایی که نیروی انتظامی در جهت مبارزه با این آسیب اجتماعی می‌کند هنوز شاهد قربانی شدن معتادان بسیاری در کوچه و پس کوچه‌های شهر هستیم.
* وقتی اعتیاد زنانه می‌شود
در گذشته نه چندان دور آسیبی مانند اعتیاد فقط مختص مردان بود؛ تک و توک زنی را می‌دیدیم که سیگار بدست باشد چه برسد به مصرف مواد مخدر، از تریاک و هروئین گرفته تا گل، ماری‌جوانا و هزاران مواد اعتیاد آور دیگر با نام‌های متفاوت که دلیلی بر فراوانی آنها است. با پیشرفت علم وتکنولوژی و پیشروی جهان به سمت صنعتی شدن ، آسیب‌های اجتماعی هم شکل مدرنی به خود گرفته‌اند تا جایی که شاهد تغییر شکل مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی هستیم.
* آمارهایی از اعتیاد زنان
پیش از این سردار اسکندر مومنی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گزارشی آخرین آمار معتادان کشور را دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کرد و خاطر نشان کرد: ۱۵۶ هزار نفر از معتادان بانوان هستند، جمعیت بانوان معتاد نسبت به جمعیت فعال کشور ۵.۴ درصد است؛ البته این آمار در مقایسه با کل جمعیت فعال ۰.۶ درصد است.
* زنان رکن و ستون اصلی خانواده
باورهای غلط در معتادان انگیزه ای برای مصرف دوباره به مواد مخدر است، حتما جملاتی نظیر «با یکبار مصرف معتاد نمی‌شوم» و «روزانه به اندازه یک عدس مصرف می‌کنم» را بارها در مستندها و گزارشات شوک شنیده‌اید؛ افرادی که با باور یکبار و دوبار مصرف امروزه در خماری بی‌موادی به سر می‌برند. جالب‌تر از همه زمانی که سخن از اعتیاد می‌شود بلافاصله موضوع خانواده مطرح می‌شود، بدون شک حقیقت غیر قابل انکاری هست زنان رکن و ستون اصلی خانواده در پیشگیری مواد مخدر هستند که در گزارشی مطرح شده که بیش از ۳۰ درصد زنان معتاد می‌گویند اصلا فکر نمی‌کرده‌اند که روزی معتاد شوند.
* مصرف مواد مخدر برای داشتن اندامی زیبا
عوامل متعددی می‌تواند منجر به اعتیاد زنان شود اگر از بعد کلان به مسئله اعتیاد زنان بنگریم، فقر یا رفاه اقتصادی بیش از حد زنان در خانواده از دلایل مهم گرایش به مواد مخدر است. احساس محرومیت، عدم دسترسی به امکانات مالی و معیشتی، ناکامی و افسردگی زمینه‌ساز اعتیاد برخی زنان می‌شوند و در مقابل نیز تعدادی از زنان به واسطه برخورداری از مال و ثروت فراوان و همچنین فرصت‌های بیشتر برای شرکت در پارتی‌ها، کافی‌شاپ‌ها و البته انجام مسافرت‌های تفریحی به داخل و خارج از کشور در معرض اعتیاد به مواد مخدر قرار می‌گیرند در این بین دلایلی جزئی دیگری همچون احساس تنهایی، وجود پدر، برادر و همسر معتاد در کنار سبک جدید زندگی در برخی خانواده‌ها و یا برخورداری از اندام زیباتر زنان را به سمت مصرف مواد مخدر سوق پیدا می‌دهد.
در طی چند سال اخیر زمزمه‌های بسیاری در مورد صدور مجوزهای متعددی برای احداث مراکزی جهت پناه دادن زنان آسیب دیده از خشونت، اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی شنیده می‌شود هر چند تعداد آنها به میزان مراکزی که به مردان آسیب‌پذیر خدمات ارائه می‌دهند کم هستند اما باز جای شکرش باقی است که هستند! طبق گفته چند ماه گذشته فرید براتی‌سده؛ مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی کشور، در حال حاضر از مجموع ۱۴۰ مرکز گذری کاهش آسیب اعتیاد در کشور ۲۸ مرکز به زنان کارتن‌خواب خدمت می‌دهد و همچنین از مجموع ۱۰۵ سرپناه شبانه در کشور ۱۷ شلتر متعلق به زنان بی‌خانمان است و از مجموع ۱۲۲۹ مرکز اقامتی درمان اعتیاد هم ۷۰ مرکز به درمان زنان معتاد اختصاص یافته است.
* معاونت امور زنان از مسائل سیاسی فاصله بگیرد
عنابستانی با انتقاد از عملکرد معاونت امور زنان و خانواده در خصوص بی‌توجهی به مسائل مربوط به بانوان تاکید می‌کند: اگر این نهاد مقداری از مسائل سیاسی فاصله بگیرد می‌تواند به مسائل مربوط به بانوان بیشتر توجه کند، امروزه در کشور ۳میلیون و ۳۰۰ هزار زن سرپرست خانوار، ۱۵۶ هزار زن درگیر با معضل اعتیاد به صورت مستقیم وجود دارد که هیچ برنامه‌ای برای آنها نیست، این زنان آسیب دیده به دلیل بی‌توجهی درگیر آسیب‌های دیگری هم می‌شوند.گاهی برای تامین مایحتاج زندگی به جابجایی مواد مخدر روی می‌آورند و خود هم گرفتار می‌شوند که متاسفانه این موارد مورد بی‌مهری و کم توجهی این نهاد مربوطه قرار گرفته است.
نماینده مردم در مجلس یازدهم در ادامه خاطر نشان کرد: حدود یکسال بیشتر است که قوه قضائیه طرح حفظ کرامت زنان و منع خشونت را به معاونت امور زنان و خانواده تحویل داده تا بررسی لایحه آن به مجلس ارسال شود ولی به دلیل کم توجهی در دولت ماندگار شده است، نهاد معاونت امور زنان و خانواده اصلی‌ترین مرکز در خصوص حل مشکلات و مسائل بانوان است متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل عملکرد ضعیف گویا تعطیل است.
* زنان نیمی از جامعه ما با مشکلات متعددی روبرو هستند
عنابستانی در ادامه می‌گوید: معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نه تنها در خصوص کاهش اعتیاد و بازگرداندن زنان درگیر اعتیاد اقدام موثری نداشته بلکه در سایه بی‌توجهی به دیگر مسائل مربوط به زنان از مادر شدن و تجربه مهرمادری تا افزایش نرخ باروری در کشور هم برنامه‌ای برای دختران و زنان کشور ندارد، زنان نیمی از جامعه ما با مشکلات متعددی روبرو هستند که در سایه بی‌توجهی و بی‌مهری این مشکلات هر روز عمیق و عمیق‌تر می‌شود، که اعتیاد هم یکی از این مسائل است.
* حرمت زنان در خانواده حفظ شود
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه تاکید می‌کند: زنان به دلیل جنس لطیفی که دارند بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند گرفتاری آنها به آسیبی منجر به زاییده شدن آسیبی جدی‌تر می‌شود، باید در حوزه زنان به قدری محکم عمل کنیم که حرمت، شان و منزلت زنان در خانواده حفظ شود تا شاهده آسیب‌های اجتماعی این گروه نباشیم. در ادامه زهره سادات لاجوردی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در مورد افزایش اعتیاد در میان زنان به خانه ملت می‌گوید: متاسفانه، مصرف مواد مخدر در ایران طی سال‌های اخیر روندی افزایشی داشته و در صدر آسیب‌های اجتماعی کشور قرار گرفته است. آمار ارائه شده حکایت از افزایش اعتیاد در زنان داشته است؛ به‌طوری‌که در گروه سنی ۲۹-۱۵ ساله به ازای هر ۶/۶ مرد، یک زن معتاد و در گروه سنی ۴۴-۳۰ساله به ازای هر ۷/۱۵ مرد، یک زن و در گروه سنی ۶۴-۴۵ ساله به ازای هر ۶/۱۶مرد یک زن معتاد وجود دارد و نرخ اعتیاد زنان در دهه اخیر تقریباً ۲برابر شده است.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح می‌کند: افزایش مصرف مواد در بین زنان را می‌توان با تغییرات هویت فرهنگی در قالب تغییر نقش‌های زنانه توضیح داد. تحولات ارزشی جامعه بویژه در سال‌های اخیر، زنان را به انجام رفتارها و اعمال هم‌ عرض با مردان سوق داده است. همچنین، کمرنگ‌شدن فضای تعامل و گفتمان در خانه، کاهش حساسیت نظارتی برخی خانواده‌ها، کمرنگ شدن پایبندی‌های مذهبی و سوق داده شدن زنان به مصرف مواد در بستر خانواده، امکان دسترسی آسان به مواد مخدر، تغییر موقعیت و سبک زندگی زنان در جامعه مانند حضور زنان در دورهمی‌های مختلفی که در آن مواد مصرف می‌شود، ازجمله مواردی است که در افزایش گرایش زنان به اعتیاد موثر بوده است. تغییر الگوهای حاکم برسبک زندگی تحت تاثیر شبکه‌های ماهواره ای و حلقه دوستان، باعث شده تا برخی از زنان و دختران برای فخرفروشی و جانماندن از قافله همسالان دست به رفتارهای پرخطری مانند مصرف سیگار، قلیان، مصرف مواد مخدر صنعتی و داروهای روان‌گردان بزنند.
* عواقب اعتیاد در زنان بیش از مردان است
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یادآوری می‌کند: براساس آمار جهانی، عواقب استفاده از مواد مخدر در زنان بیش از مردان است بطوری‌که زنان طی ۲ سال به مواد مخدر وابستگی کامل پیدا می‌کنند در حالی که این دوره در مردان ۸ سال است. با این احتساب، زنان ۶سال زودتر از مردان به ورطه وابستگی شدید کشیده شده و طبعاً درمان آنها سخت‌تر و عوارض جسمی، روانی و اجتماعی آن نیز به مراتب بیشتر است. تفاوت دیگر میان زنان و مردان درگیر این است که اعتیاد زنان با مواد خطرناک مانند کراک و حشیش شروع می‌شود در حالی‌که شروع این مسئله در مردان با مواد سبک‌تری همچون سیگار و قلیان صورت می‌گیرد.
* عشق مادرانه را قربانی اعتیاد نکنید
وی ادامه می‌دهد: با بروز پدیده اعتیاد در زندگی یک زن و دغدغه‌مند شدن وی به امر تأمین و مصرف مواد مخدر، بسیاری از جنبه‌های فردی و خانوادگی او متأثر شده و عشق مادرانه و طراوت همسرانه، از بین می‌رود. کمترین پیامد اعتیاد زنان، از هم پاشیدگی و گسست خانواده است. بی‌حوصلگی در تعامل با فرزندان، مواجهه نامطلوب با کودکان و سایر اعضای خانواده، ناتوانی در نظارت صحیح بر تربیت فرزندان و مستعد شدن فرزندان چنین خانواده‌ای برای ورود به دنیای آسیب‌های اجتماعی از جمله تبعات درگیری زنان با اعتیاد است.
* سن اعتیاد به ۱۳ سال در کشور رسید
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه سن شروع اعتیاد به ۱۳ تا ۱۵سال کاهش یافته (معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر، ۱۳۹۸) و مهمترین قشر در معرض خطر نوجوان‎ها و جوانهای در حال تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها هستند، آموزش مستقیم دانش آموزان و اولیا و نیز آموزش دانشجویان نقش موثری در پیشگیری از وقوع اعتیاد در بین این قشر دارد؛ آموزش‌هایی که مع الاسف اثری از آن در سیستم آموزشی کشور چه در حوزه وزارت آموزش و پرورش و چه در حوزه وزارت علوم، دیده نمی‌شود و نشان از کم‌کاری برخی نهادهای مربوط دارد.
* و کلام آخر…
گاهی انگ اجتماعی آسیب‌های اجتماعی تحت تاثیر جنسیت قرار می‌گیرد و رفتارهای ناخوشایند اجتماعی مانع از بهبودی زنان می‌شود، زنان نیمی از جامعه امروز ایران زمانی که دچار آسیب می‌شوند زودتر از مردان در معرض نگاه کج خانواده و جامعه قرار می‌گیرند، گاهی همین طرد شدن از خانواده و جامعه مسیر تازه ای برای ورود به آسیب‌های نوظهور برای آنها می‌شود باید در نظر داشته باشیم که جامعه با شخصی که آسیب دیده نگاه جنسیتی نداشته باشند هر چند در نگاه جامعه سنتی همیشه زنان ضعیفه خطاب می‌شوند بر همین اساس گاهی آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد خسارات جبران ناپذیرتری برای زنان به همراه خواهد داشت در این میان بسیاری از مسئولان ترجیح می‌دهند دایره دید خود را به عملیات های پلیسی و مجازات‌های کیفری در مورد اعتیاد محدود کنند تا حل ریشه‌ای مشکل اعتیاد در کشور!