«پلیس مالیاتی» در ایستگاه آخر

اواخر سال گذشته معاون قوه قضائیه وعده تاسیس پلیس مالیاتی در دادگاه‌های مالیاتی و دستگاه‌ قضایی را داد و حال با کشف پرونده‌های فرارهای مالیاتی، تحلیلگران اقتصاد ایجاد پلیس مالیاتی را یادآوری می‌کنند.

این روزها خبرهایی درباره فرار مالیاتی زیاد شنیده می شود به طوری که رقم فرار مالیاتی که سازمان امور مالیاتی کشور آن را اعلام کرده حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. بر این اساس کارشناسان اقتصادی مطرح می کنند که برای جلوگیری از این میزان فرار مالیاتی باید پلیس مالیاتی داشت.

البته وعده آمدن پلیس مالیاتی را در آخرین روزهای سال گذشته معاون قوه قضائیه داد و اعلام کرد که به زودی شاهد تاسیس پلیس مالیاتی در دادگاه‌های مالیاتی و دستگاه‌های قضایی خواهیم بود که به صورت تخصصی موضوعات مالیاتی را مورد رسیدگی قرار می دهد، احکام صادره با جدیت اجرایی می شود و مجرمان مالیاتی به مردم معرفی خواهند شد.

این وعده یکی از وعده هایی است که به عنوان برنامه های سال ۹۴ معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در سال ۹۴ در بخش مالیاتی کشور اعلام شده است و بر این اساس سازمان مالیاتی در انتظار آمدن پلیس مالیاتی برای برخورد و جلوگیری از فرار مالیاتی است که این روزها مسئولان مالیاتی از آن به عنوان یکی از بزرگترین معضلات نظام اقتصادی کشور یاد می کنند.

پرداخت مالیات یکی از اصول اساسی شهروندی است و این موضوع در کشورهای پیشرفته به یک اصل تبدیل شده است. البته در ایران علاوه بر اینکه پرداخت مالیات هنوز به یک فرهنگ تبدیل نشده است و نیازمند فرهنگ سازی است، اما مسئولان باید در این باره که مالیات های اخذ شده را در چه بخش هایی هزینه کرده اند، شفاف سازی کاملی داشته باشند تا مردم به پرداخت مالیات ترغیب شوند.

شفاف سازی دولت در زمینه مصرف مالیات های اخذ شده یکی از اولویت‌های مهمی است که معمولا شهروندان در مورد آن صحبت می کنند و خواستار این هستند که دولت نسبت به این موضوع پاسخگو باشد. گرچه این امر نمی تواند بهانه ای در اختیار متواریان مالیاتی قرار دهد و دستاویزی برای عدم پرداخت مالیات توسط گروه ها و اصناف پردرآمد باشد.

دولت نسبت به این موضوع که مالیات یکی از منابع مهم درآمد است و می تواند جایگزینی برای درآمدهای نفتی باشد، هنوز شفاف عمل نکرده است. چالش های مالیاتی کشور فراوان است و از یک سو مسئولان مالیاتی را درگیر کرده و از سوی دیگر مردم را.

البته همواره برخی از سوءاستفاده گران چه در بخش مالیات و چه سایر بخش های اقتصادی منتظر فرصت هستند تا از آب گل آلود ماهی بگیرند، به طوریکه حتی با شفاف سازی دولت برای ترغیب مردم به پرداخت مالیات به طور قطع کسانی هستند که به پرداخت مالیات و حقوق قانونی دولت تمکین نکنند، به ویژه اینکه در این ماه هایی که دولت با کاهش قیمت نفت یکی از بزرگترین منابع درآمدی خود یعنی نفت را از دست داده است، حرکت به سمت درآمدهای مالیات بسیار اهمیت یافته و مسئولان اقتصادی و مالیاتی کشور نسبت به این موضوع و فرارهای مالیاتی که می تواند منابع مهم درآمد دولت از طریق آنها باشد را گوشزد می کنند و به متواریان مالیاتی هشدار می دهند.

به اعتقاد مسئولان مالیاتی فرار مالیاتی فقط نپرداختن مالیات نیست و کتمان مالیاتی و کم اظهاری مالیاتی هم نوعی فرار مالیاتی محسوب می شود.

در هفته های اخیر سردار حسین اشتری، فرمانده ناجا، در حاشیه همایش علمی تخصصی روسای پلیس آگاهی سراسر کشور با اشاره به طرح راه‌اندازی پلیس اقتصادی گفته است: چندی پیش ما در نامه‌ پیش‌نویسی را تقدیم وزیر اقتصاد و دارایی کشور کردیم که در صورت موافقت ایشان با این پیش‌نویس، پلیس اقتصادی راه‌اندازی می‌شود.

وی افزود:‌ البته در شرایط فعلی نیز پلیس، موضوع مبارزه با مفاسد اقتصادی را به‌طور جدی پیگیری می‌کند و وظایف خود را در این خصوص انجام می‌دهد.

البته علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی هفته گذشته در حاشیه جلسه هئیت دولت درباره ایجاد پلیس اقتصادی گفت: هنوز به جمع بندی روشن در این زمینه نرسیده ایم. اینکه یک شاخه تخصصی از پلیس مسائل اقتصادی را پیگیری کند مورد تایید است اما ساختار سازمانی آن در حال بررسی است.

به هر حال سازمان مالیاتی در صدد است که با همکاری قوه قضائیه، پلیس مالیاتی را راه اندازی کند.

این موضوع تا جایی مهم جلوه کرده است که حتی مسئولان قوه قضائیه پیش از این اعلام کردند که افرادی که مرتکب جرائم مالیاتی می‌شوند و ارزش عملیات مادی آنها بالای ۱۰۰ میلیارد تومان است، باید از طریق انتشار مشخصاتشان پس از صدور حکم قطعی لازم الاجرا در روزنامه های محلی، این افراد به مردم معرفی شوند. این افراد منافع عمومی را دستخوش رفتارهای خود می‌کنند و با معرفی شان یک هجمه و انزوای عمومی علیه آنها ایجاد خواهد شد.

دور روز پیش هم حیدری کردزنگنه رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی کشور درباره پلیس مالیاتی گفت: پلیس مالیاتی در خیلی از کشورها از پلیس و سازمان های انتظامی قوی تر است و ما برای شناسایی دانه درشت ها و همچنین اطلاعات دقیق اقتصادی نیازمند پلیس مالیاتی هستیم.

وی افزود: در کشورهایی مانند آمریکا که خوداظهاری مالیاتی می شود، نظام (مالیاتی) طوری طراحی شده که ترس از این نظام موجب راستی آزمایی شده است؛ چون اگر کسی خلاف بگوید از زندگی ساقط می شود. می گویند در آمریکا قتل آسان تر از فرار مالیاتی است.

البته تمام مسائل مرتبط با فرار مالیاتی را نباید به قوه قضائیه محول کرد و سازمان مالیاتی هم در این راه باید نسبت به متخلفان برخورد داشته باشد، البته این موضوع نیازمند اصلاح قوانین در برخی از موارد است. حتی گفته شده است که در قانون اگر اثبات شود که کسی دروغ مالیاتی داشته باشد محرومیت اجتماعی دارد و از برخی تسهیلات اجتماعی محروم می شود که البته این موضوع چندان اجرایی و عملیاتی نشده است.

به هر حال اینکه ریشه برقراری عدالت اجتماعی و اقتصادی در مالیات است قابل کتمان نیست. به ویژه اینکه رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور هم از فرار مالیاتی بیمه ها، مناطق آزاد، پزشکان، وکلا، کارشناسان دادگستری و انجمن ها و تشکل‌ها انتقاد کرده است و حال باید منتظر تغییراتی در روند اخذ مالیات ها در کشور باشیم.

حتی با وجود استقرار و پیاده سازی طرح جامع مالیاتی و شناسایی مالیات ها و حتی با وجود مشوق های مالیاتی باز هم هستند افراد حقیقی و حقوقی که فرار مالیاتی دارند.

حسین وکیلی معاون سازمان امور مالیاتی کشور درباره فرار مالیاتی گفت: اگر بتوان برآورد دقیق از رقم فرار مالیاتی ارائه کرد می توان راهی هم برای شناسایی آن داشت اما معمولا در کشورها ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی زیر چتر مالیات نیست. تجربه نشان می دهد که این رقم در ایران بیشتر است.

وی نبود اطلاعات کامل را از جمله مشکلات سازمان امور مالیاتی کشور برای جلوگیری فرار مالیاتی اعلام کرد و افزود: بطور مثال می توان با بررسی حساب های بانکی به اطلاعات خوبی دست یافت اما این اطلاعات نشان نمی دهد که همه این اطلاعات شامل درآمد افراد و شرکت ها می شود یا خیر.