محمد رحمانیان در نشست رسانه‌ای: «هامون بازها» را با توکل و توسل اجرا می‌کنیم

محمد رحمانیان در نشست رسانه‌ای نمایش «هامون بازها» درباره اجرای این اثر نمایشی بعد از چند سال و همچنین تلطیف شدن فضای ممیزی و اصلاحات نمایش ها در سال‌های اخیر صحبت کرد.
نشست رسانه‌ای نمایش «هامون بازها» صبح روز یکشنبه ۲۱ تیرماه با حضور بازیگران و عوامل این اثر نمایشی در تالار وحدت برگزار شد. در این نشست، محمد رحمانیان کارگردان نمایش، محسن شاه ابراهیمی مدیر هنری، آسو کهزادی موسیقی، لعیا خرامان طراح گریم و همچنین مهتاب نصیرپور، هومن برق‌نورد، اشکان خطیبی، سها سناجو، پرستو رحمانیان و مهدی ساکی بازیگران نمایش حضور داشتند.

در ابتدای این نشست، رحمانیان توضیحی درباره نمایش «هامون بازها» ارائه داد و گفت: بهار ۱۳۸۸ تمرین های این نمایش آغاز شد و همزمان نیز نگارش متن در زمان تمرین ها ادامه پیدا کرد. قرار بود این اثر نمایشی در اولین سالگرد درگذشت خسرو شکیبایی یعنی در تیرماه ۸۸ اجرا شود که البته به دلایلی که همه می دانید این اتفاق رخ نداد. بعد از آن من نمایش «روز حسین» را تمرین کردم که آن هم به اجرا نرسید.

وی ادامه داد: نهایتا قرار شد در سال ۸۹ این نمایش با یک گروه از بازیگران دیگر که رضا عطاران و شقایق فراهانی نیز جزوشان بودند در جشنواره تئاتر فجر اجرا شود و اسفندماه همان سال نیز در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه برود اما چند روز مانده به اجرا لیست بلندبالایی از حذفیات را در اختیار ما گذاشتند و حتی یکی از شخصیت های نمایش نیز حذف شده بود. به همین دلیل چون کار به این شکل نابود می شد، تصمیم گرفتیم آن را تعطیل کنیم.

رحمانیان متذکر شد: امسال برای سومین بار است که مجددا کار را شروع کردیم و نمی دانید چقدر سخت است که نمایشی را که بارها تعطیل شده، بدون اعتماد به نفس و از روی توکل و توسل به صحنه ببریم. ما در حال حاضر در یک حالت خوف و رجا هستیم و هنوز هم مجوز اجرای نمایش و زمان بازبینی برای ما مشخص نشده است.

این کارگردان تئاتر در ادامه بخش هایی از ممیزی هایی را که در سال ۸۹ به نمایش اعمال شده بود، خواند و درباره علاقه اش به فیلم «هامون» عنوان کرد: من خودم یکی از علاقمندان فیلم «هامون» بودم و همیشه برایم جالب بود بدانم چطور یک فیلم کالت می تواند اینقدر مورد توجه هنرمندان، دانشجویان و روشنفکران قرار بگیرد. فیلم «هامون بازها» به کارگردانی مانی حقیقی، پاسخ بسیاری از سوال های من را داد و فتح بابی شد برای تولید این نمایش.

وی درباره داستان نمایش توضیح داد: این نمایش درباره هفت نفر از علاقمندان فیلم «هامون» است که نه تنها دیالوگ های فیلم را حفظ هستند، بلکه خودشان را هم جزو کاراکترهای اثر می دانند. در اجرای این اثر نمایشی، محسن شاه ابراهیمی به عنوان مدیر هنری کمک فراوانی به من کرده و تورج منصوری هم که مدیر فیلمبرداری فیلم «هامون» بوده به عنوان مدیر نورپردازی در این نمایش حضور دارد. داستان این اثر نمایشی بین پاییز ۸۵ تا ۳۰ تیر ۸۷ رخ می دهد و نمایش با تشییع جنازه خسرو شکیبایی جلوی تالار وحدت به پایان می رسد.

رحمانیان درباره تغییراتی که نمایش نسبت به متن چند سال قبل دارد، عنوان کرد: از سال ۸۹ که نمایش اجازه اجرا نگرفت، من مدام بیکار بودم و در ونکوور کانادا نمایشنامه های قدیمی‌ام از جمله این کار و «روز حسین» را مدام بازنویسی می کردم. باید عنوان کنم که نمایش نسبت به قبل تغییراتی کرده اما مانند گذشته مولتی مدیا، بخش های مهمی از فیلم را شامل می شود و در اصل کار از لحاظ ساختاری تغییر پیدا نکرده اما ایده ها گسترده تر شده اند. همچنین تغییر شرایط، عوض شدن دوران و تغییر سالن نمایش باعث تغییراتی در کار شده است.

کارگردان نمایش «فنز» با اشاره به اینکه قطعه پایانی این نمایش با حضور ۸۰ نوازنده توسط گروه کُر فیلارمونیک ایران که بازسازی یکی از قطعات باخ است، نواخته شده درباره انتقاداتی که به آثارش در چند سال اخیر شده است، گفت: اولا نمایش هایی که در چند وقت اخیر به اسم موسیقی نمایش از من شاهد هستید و دوستان لطف می کنند به آن لقب «تئاتر کاباره ای» می دهند که البته من از آن استقبال می کنم، اولین بار در سال ۸۳ با نمایشی به نام «مسافران» شکل گرفت. این نمایش به علت اینکه باید یک ماشین سمند چندین بار روی صحنه تالار وحدت رفت و آمد می کرد تنها یک شب توانست اجرا شود اما اثری تلفیقی از موسیقی و درام بود که با آهنگسازی سعید ذهنی اجرا شد.

وی ادامه داد: بعدتر در موسیقی نمایش «لیلا» نیز که با آهنگسازی علیرضا افکاری و ترانه های روزبه بمانی در سال ۸۷ اجرا شد نیز این شیوه را به کار بردم. آن نمایش درباره جنگ و بمباران سردشت بود و قرار بود ۲۴ خردادماه ۸۸ اجرای عمومی خودش را آغاز کند که باز هم نشد، بنابراین علاقه به موسیقی و استفاده از آن از پیش از مهاجرتم به کانادا در آثارم وجود داشته است.

این نویسنده و کارگردان تئاتر یادآور شد: از سال ۱۳۶۳ که من اولین نمایش حرفه‌ای‌ام را روی صحنه بردم رقص و آواز و موسیقی در آثارم حضور داشته است. حالا ممکن است برخی به این کارها عنوان آتراکسیون یا نوآتراکسیون بدهند اما من قرار بود بعد از حضورم در ایران نمایش «صدام» را به صحنه ببرم که در آن کار هم موسیقی بسیاری با رهبری فردین خلعتبری وجود داشت. شاید اگر آن کار اجرا می شد بسیاری از سوال ها پاسخ داده می شد اما اجرای آن کار به تعویق افتاد و من مجبور شدم نمایش های کوچکتری را در دست بگیرم.

وی با اشاره به ممیزی هایی که در چند سال اخیر در تئاتر وجود داشته، گفت: خوشبختانه از شهریورماه ۹۲ تا امروز ممیزی خاصی روی کارهای من صورت نگرفته است. از این اتفاق بسیار خوشحالم و بیشتر برای تئاتر ایران خرسندم. در طول این چند مدت نمایش های خوبی از هنرمندانی چون نغمه ثمینی و محمد یعقوبی دیدم و به نظرم فضای تئاتر از لحاظ ممیزی دارای فضای بهتری نسبت به گذشته شده است.

در ادامه هومن برق‌نورد یکی از بازیگران نمایش درباره حضورش در این اثر نمایشی توضیح داد: زمانی که آقای رحمانیان پیشنهاد بازی در نمایشی را به من می دهد، نمی توانم آن را رد کنم، علاوه بر اینکه کارهای وی نیز همیشه با استقبال مواجه می شود. من هر کار تازه ای که با محمد رحمانیان انجام می دهم به معلوماتم اضافه می شود و حتی با وجود ضیق وقت از حضور در تمرین های او خسته نمی شوم. من در این نمایش یک هامون باز دو آتشه هستم که خیلی به حمید هامون نزدیک است.

مهتاب نصیرپور نیز درباره حضورش در «هامون بازها» گفت: من با کارهای آقای رحمانیان به دنیا آمدم، بزرگ شدم و دارم پیر می شوم. اولین همکاری‌مان در سال ۶۵ شکل گرفت که نزدیک به ۳۰ سال از آن زمان می گذرد، البته فکر می کنم بخشی از این همکاری از روی اجبار بوده چون من همسر آقای رحمانیان هستم و او مجبور بود در کارهایش از من استفاده کند.

وی افزود: به دلیل اینکه در طول این سال ها از نزدیک شاهد فعالیت های او بودم، معتقدم برخی از ایرادهایی که از آثار وی گرفته می شود از روی ناآگاهی است. من در این اثر نمایشی برعکس بقیه کاراکترها نقش زنی را ایفا می کنم که از فیلم «هامون» متنفر است.

آسو کهزادی آهنگساز نمایش نیز در مورد قطعاتی که در این اثر مورد استفاده قرار می گیرند، توضیح داد: قطعاتی که در این نمایش اجرا می شوند، سازی است و با ویولن و آکاردئون توسط من و سردار سرمست نواخته می شود. در واقع تمرکز بیشتر روی موسیقی هامون است و همه موسیقی ها و قطعاتی که از فیلم های دیگر نیز در کار مورد استفاده قرار می گیرند برای آکاردئون و ویولن تنظیم شده‌اند.

وی افزود: به جز موسیقی فیلم «هامون» تم‌های اصلی فیلم هایی چون «گوزن ها»، «سوته دلان»، «آرامش در حضور دیگران»، «ضیافت»، «یاران» و «مرثیه ای برای یک رویا» نیز در این نمایش مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

اشکان خطیبی یکی از بازیگران و مجری طرح نمایش نیز عنوان کرد: من، مهتاب نصیرپور و علی عمرانی تنها بازماندگان قبلی این نمایش هستیم. این اجرا اصلا ساده نیست و پر از پیچیدگی های اجرایی و میزانسنی است.

محسن شاه ابراهیمی نیز در سخنانی کوتاه بیان کرد: برخلاف کارهای قبلی رحمانیان که من در طول تمرین ها در جریان متن قرار می گرفتم، قبل از آغاز تمرین های نمایش از کار اطلاعات اندکی داشتم. در حال حاضر کل فضا، جا نمایی‌ها، حجم ها و فضاهایی که بازیگران در آن بازی می کنند درآمده و تنها بازیگران باید با آن هماهنگ شوند. تلاش کردم اتفاقات را با میزانسن نمایش هماهنگ کنم و آقای رحمانیان هم بالعکس تلاش کرد همین کار را انجام دهد.

سها سناجو، پرستو رحمانیان و مهدی ساکی از دیگر بازیگران نمایش نیز درباره حضورشان در این اثر نمایشی صحبت های کوتاهی کردند. رحمانیان نیز از همکاری مانی حقیقی، داریوش مهرجویی، ناصر چشم آذر و رضا مهاجر عکاس فیلم «هامون» تشکر کرد.

در پایان این نشست رسانه ای محمد رحمانیان با اشاره به شایعاتی که در برخی رسانه ها مبنی بر همکاری مریم جلالیان کارگردان نمایش «عاشقانه هاب ناآرام» به عنوان دستیار کارگردان با او منتشر شده‌اند، این خبررسانی را کذب دانست و عنوان کرد تا به حال نه مریم جلالیان را ملاقات کرده و نه وی در نمایش های من به عنوان دستیار کارگردان حضور داشته است.

رحمانیان عنوان کرد تنها زمستان گذشته شخصی با وی تماس گرفته و تمایل داشته که نمایش «عاشقانه های ناآرام» با حضور عوامل شناخته شده سینما در خارج از کشور اجرا شود و از وی تقاضای همکاری کرده است که رحمانیان نیز به دلیل فشردگی کاری این همکاری را نپذیرفته است.